سنگ کلیه

سنگ کلیه
یکی از مشکلات شایع در رشته ارولوژی،بیماری سنگ در سیستم ادراری میباشد که در اکثر موارد منجر به مراجعه اورژانسی بیماربه پزشک و مراکز درمانی میشود.
بیمار مبتلا به سنگ بطور کلاسیک با درد متناوب پهلو و تغییر رنگ ادرار(قهوه ای یا قرمز روشن) مراجعه می نماید که این درد معمولا بسیار شدید بوده و ممکن است به کشاله ران یا بیضه یا تخمدان همانطرف انتشار پیدا کرده و مواردی نیز همراع تهوع, استفراغ وعلایم تحریکی ادراری می باشد.
در سنگ کلیه یا حالب ، بیماران شدیدترین درد را تجربه می نمایند که معمولا خارج از تحمل بیمار میباشد. 
تشخیص سنگ کلیه
بسته به علایم بالینی و شرح حال بیمار و معاینه اولیه انجام شده اقدامات زیر انجام میشود.
1.آزمایش خون وادرار: در 90% سنگها در آنا لیز ادرار خون دیده میشود لذا در همه بیماران بایستی تجزیه ادرار انجام شده و توجه ویژه ای به RBC,WBC و باکتری های موجود در ادرار نمود.ضمنا جهت غربالگری از نظر وجود عفونت خطرناک همراه به ویژه در افراد دیابتی,افراد مسن,خانمهای حامله و افراد تک کلیه بایستی شمارش WBC در خون انجام شود. 2.مطالعات تصویری: با پیشرفت تجهیزات پزشکی، علیرغم اینکه 90% سنگها با عکس ساده شکم (KUB)قابل تشخیص می باشد ولی در اکثر مراکز اورژانس ,امروزه CT اسکن بدون تزریق ماده حاجب از شکم و لگن به علت سرعت بالا و توانایی تشخیص حتی سنگهای کوچک غیر حاجب به اشعه ایکس ,جایگزین روشهای دیگری مثل IVPشده است.
جهت تعیین درجه انسداد و شدت هیدرونفروز , CT اسکن خیلی کمک کننده نمی باشد و هنوز برای این منظور,IVP کمک کننده می باشد. 
مکانیسم تشکیل سنگ کلیه
ایجاد سنگهای ادراری نیازمند تشکیل کریستال و سپس تجمع کریستا ل می باشد.
تشکیل کریستال در صورتی که غلظت اجزای سنگ به بالاتر از سطح اشباع در ادرار برسد مثلا بعد صرف غذا یا طی دوره های کم آبی شدید روی میدهد.سپس این کریستال ها باید تجمع یابند تا سنگ را تشکیل دهند.
سیترات و منیزیم موجود در ادرار از عوامل مهارکننده تشکیل کریستال بوده و پروتئین تام هورسفال و نفروکلسین نیز مهار کننده کریستال میباشد.
انواع سنگهای ادراری
1.سنگهای کلسیمی(75%)-کلسیم در ترکیب با اگزالات(اگزالات کلسیم)و یا فسفات(فسفات کلسیم) جزء اصلی اکثر سنگهای سیستم ادراری میباشد.
2.سنگهای اسیداوریکی(10%-5)-از متابولیسم پورین در بدن اسید اوریک تولید شده و به داخل ادرار ترشح می شود.شرایطی مثل حجم کم ادرار-PH اسیدی ادرار و دفع روزانه بیشتر از 1200 میلی گرم اسیداوریک در ادرار زمینه ساز سنگهای اسید اوریکی میباشد که تنها سنگهای رادیو لوسنت بوده که با KUB قابل تشخیص نمی باشد. مبتلایان به سنگهای اسید اوریکی دو گروه هستند:
الف: افرادی که سطح اسید اوریک خون آنها طبیعی می با شد.
ب: افرادی که سطح اسید اوریک خون آنها بالا می باشد.
3.سنگهای سیستئینی: در اثر نقص ژنتیکی در باز جذب چهار اسیدآمینه COLA)) از جمله سیستئین اختلال ایجاد میشود و سطح 24 ساعته سیستئین ادراری این افراد به بیشتر از250 میلی گرم میرسد در حالی که در افراد نرمال این رقم کمتر از100 میلی گرم می باشد.دفع شدن زیاد سیستئین به ویژه در ادرار اسیدی و کاهش حجم ادرار منجر به ایجاد سنگ سیستئین می شود که جزء مقاومترین سنگها در سنگ شکنی به روش ESWL مباشد.
4.سنگهای عفونی(استرووایت): باکتریهای تجزیه کننده اوره همانند پروتئوس ، پسودومونا و کلبسیلا با ایجاد مقادیر بالای آمونیاک به ویژه در pH قلیایی زمینه ساز سنگهای عفونی استرووایتی (فسفات منیزیم آمونیوم) میشوند که این سنگهای عفونی مسئول اغلب سنگهای شاخ گوزنی می باشند.