درمان سرپایی یا بستری
در مرحله اول ارزیابی و درمان بیمار مبتلا به سنگ , جهت تسکین درد از ترکیبات مخّدر و ضد دردهای غیر استروئیدی (NSAID)بسته به شدت درد استفاده میشود.
سپس بایستی موارد زیر به دقت ارزیابی گردد:
1.اندازه و محل سنگ. 2. عوارض ناشی از سنگ(انسداد و عفونت) 3.بیماریهای همراه و شرایط خاص بیمار(دیابت-حاملگی-تک کلیه بودن- شغل های حساس مثل خلبان و....)
در بیشتر موارد بسته به اندازه و محل سنگ روشهای مختلف درمانی مثل ESWL (سنگ شکنی با امواج برون اندامی)-TUL (سنگ شکنی درون اندامی)-PCNL(جراحی بدون برش سنگ کلیه)و یا درمان انتظاری جهت سنگهای کوچکتر از5 میلی متر توصیه می شود. ولی در موارد اندکی بیماران نیازمند بستری و مراقبتهای تشخیص و درمانی سریعتر می باشند.اندیکاسیون های بستری عبارتند از:
1.تب بالا که بیشتر با عفونت کلیه دیده می شود.
2.دردهای شدید مقاوم به درمان همراه با تهوع شدید و دهیدراتاسیون.
3.انسداد شدید به ویژه در صورت سنگهای بزرگتر از 8 میلی متر.
4.بیماران تک کلیه که در معرض نارسایی حاد کلیه هستند.
5.حاملگی به ویژه در صورتی که همراه انسداد ادراری شدید بوده یا در صورتی که درد کلیوی بیمار مقاوم به درمان های طبی سرپایی باشد.
انواع درمان سنگهای ادراری
سه گروه درمان برای سنگهای ادراری مطرح می باشد:
1.درمان انتظاری: برای بیماران با سنگهای کوچکتر از 5 میلی متر که از جهات دیگر سالم هستند درمان سرپایی مناسب است اقدامات لازم عبارتند از:
• مصرف مایعات فراوان
• مصرف ضد درد به اندازه کافی از قبیل داروهای گروه NSAID و آنتی اسپاسمودیک ها همانند:دیکلوفناک-ایندومتاسین-هیوسین
• در صورت دفع سنگ، حتما نمونه سنگ جهت آنالیز فرستاده شود.
سنگهای کوچکتر از 4 میلی متر در 80% موارد و سنگهای 6-4 میلی قرار 50% موارد شانس دفع خودبخودی دارند ولی احتمال دفع سنگهای بالای 6 میلی 20% می باشند و سنگهای بزرگتر از 8 میلی با احتمال کمتری ممکن است بدون ایجاد عارضه دفع شوند و سنگهای بالای 10 میلی به ندرت دفع می شوند.
پیگیری بیمار هر2-1 هفته با انجام KUB یا سونوگرافی از نظر پیشرفت عبور سنگ توصیه می شود و در صورتی که بعد از 4 هفته هنوز سنگ دفع نگردد باید اقدام به سنگ شکنی به یکی از روشهای سه گانه کرد.
2.انحلال سنگ: فقط در مورد سنگهای اسیداوریکی و سیستئینی مطرح می باشد.
اغلب سنگها مثل سنگ های اگزالات کلسیم-فسفات کلسیم-غیر قابل حل شدن هستند ولی سنگهای اسید اوریکی یا سیستئینی را میتوان از طریق قلیایی کردن pH ادرار حل نمود.این درمان حداقل باید یکماه انجام شود و در صورت عدم موفقیت در انحلال سنگ بایستی اقدام به جراحی نمود.
A. انحلال سنگهای اسیداوریکی:
1.افزایش حجم ادرارحداقل روزانه به 2لیتر
2.رساندن pH ادرار به 7-5-با مصرف روزانه 20-10 میلی اکی واالان سیترات پتاسیم 4-2 بار در روز و رژیم کم پورین
3.مصرف روزانه 3000 میلی گرم آلوپورینول در صورت هایپریوریکوزوری
B.انحلال سنگهای سیستئینی:
1.رساندن pH ادراری بالای 7 با سیترات پتاسیم
2.افزایش حجم ادرار به روزانه حداقل3 لیتر
3.محدودیت غذاهای غنی از متیونین (گوشت و لبنیات)
4.مصرف داروهای مثل دی-پنی سیلامین 250 میلی گرم یا MP-α 250 میلی گرم هر6 ساعت
3.درمان های جراحی:PCNL-TUL-ESWL
درمان سنگ های کلیه- حالب- مثانه
سابقه ابتلای بشر به سنگ کلیه به موازات زندگی انسان در کره زمین می باشد و پس از قرن ها تجربه در درمان های تجربی- گیاهی- طب سنتی و طب مدرن ، امروزه به کمک روش های پیشرفته تشخیصی و درمانی در درمان سنگ کلیه تحول عظیمی روی داده است. در طی دو دهه اخیر انواع روش های مدرن به تدریج وارد کشور ایران شد که ابتدا سنگ شکنی برون اندامی (ESWL) و سپس سنگ شکنی درون اندامی (TUL) و درنهایت جراحی بدون برش سنگ کلیه (PCNL) و ارد این عرصه درمانی گردید که امروزه از PCNL به عنوان شاهکار جراحی در درمان سنگ های کلیه یاد می گردد که با 96-80% موفقیت به عنوان استاندارد و انتخابی در درمان سنگ های بالای 3-2 سانتی متر تلقی می گردد و جراحی باز سنگ کلیه تنها در کمتر از 4% موارد لازم می شود.